Đối với mỗi bảo tàng, hiện vật là “xương sống” cho mọi hoạt động chuyên môn, từ nghiên cứu, sưu tầm đến trưng bày, giáo dục. Nhận thức được tầm quan trọng đó, trong những năm qua, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ luôn coi đây là nhiệm vụ cấp thiết, nhằm bảo vệ hiện vật trước tác động của môi trường.

Hiện nay, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ đang lưu giữ hơn 4.000 hiện vật gốc, với 12 chất liệu khác nhau. Trong đó, hiện vật chất liệu sắt chiếm đa số. Hiện vật chất liệu sắt chủ yếu là các trang thiết bị, vũ khí, vỏ đạn pháo, đồ dùng, vật dụng… sử dụng trong chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1953 - 1954.

Trải qua hơn 70 năm, các hiện vật đã chịu tác động không nhỏ của môi trường, nhiều hiện vật bị han rỉ, hư hỏng, cần được xử lý, phục hồi để tránh tình trạng xuống cấp mất đi giá trị nguyên trạng của hiện vật. Không chỉ hiện vật kim loại, hiện vật chất liệu vải cũng đối mặt với nguy cơ hư hỏng do đặc tính nhạy cảm với độ ẩm, ánh sáng và nấm mốc.

Trước tình trạng đó, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ đã phối hợp với các chuyên gia của Bảo tàng lịch sử Quốc gia thực hiện bảo quản hiện vật chất liệu sắt và vải theo đúng quy trình và kỹ thuật.

Kết quả, toàn bộ 113 hiện vật đã được loại bỏ bụi bẩn, han rỉ, nấm mốc, côn trùng. Đối với những hiện vật chất liệu vải bị tuột chỉ, rách, hiện vật sắt bị nứt, mất mảnh đã được gia cố, gắn chắp tạo lớp màng phủ bằng polymer bảo vệ hiện vật hạn chế sự tác động của môi trường, đảm bảo tính thẩm mỹ và nguyên trạng của hiện vật. Các hiện vật sau khi bảo quản trị liệu được đưa về vị trí bảo quản ổn định, hạn chế xếp chồng đè nặng lên nhau. Thường xuyên vệ sinh hiện vật, kiểm soát môi trường trong kho ở nhiệt độ 22 độ C và độ ẩm từ 45 -55%.

Bảo quản hiện vật là một nhiệm vụ thường xuyên, đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và kiến thức chuyên môn cao. Mỗi bước trong quy trình bảo quản đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì giá trị của hiện vật. Bằng cách tuân thủ nghiêm ngặt các bước trên, các hiện vật sẽ được bảo vệ và duy trì hiện trạng, kéo dài tuổi thọ, hạn chế đến mức thấp nhất sự hư hỏng.

Xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác bảo quản hiện vật, trong thời gian tới, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ sẽ tiếp tục đầu tư, nâng cao năng lực chuyên môn và cơ sở vật chất cho công tác bảo quản, mở rộng hợp tác với các cơ quan chuyên ngành. Đây là hướng đi cần thiết để nâng cao công tác bảo tồn di sản, góp phần bảo vệ “hồn cốt” lịch sử, phục vụ hiệu quả cho hoạt động nghiên cứu, trưng bày, giáo dục và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.