Nhắc đến chiến thắng Điện Biên Phủ “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, chúng ta không thể không nhắc đến tinh thần chiến đấu quật cường, mưu trí, sáng tạo của quân và dân ta. Hội tụ những phẩm chất cao quý ấy, phải kể đến gương chiến đấu của anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Tạ Quốc Luật - người Đại đội trưởng gan dạ, dũng cảm, dẫn đầu tổ xung kích xông vào Sở chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ (Hầm De Castries), bắt sống Tướng De Castries và toàn bộ Bộ tham mưu của quân Pháp vào chiều ngày 7/5/1954 lịch sử.
Đồng chí Tạ Quốc Luật (1925- 2004) ở xã Thuỵ Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Đồng chí sinh ra và lớn lên trong một gia đình yêu nước, giàu chuyền thống cách mạng. Lúc còn nhỏ, đồng chí theo cha chèo ống, đánh cá mưu sinh. Tháng 9/1939, đồng chí gia nhập Thanh niên phản đế, Thanh niên cứu quốc. Tháng 9/1943, đồng chí được cử đi học tập và đào tạo cán bộ tại Nghệ An. Từ tháng 01/1945 đến tháng 7/1945, đồng chí tham gia lãnh đạo phong trào cách mạng ở địa phương chuẩn bị cướp chính quyền.
Ngày 14/8/1945, đồng chí tình nguyện gia nhập Quân đội Nhân dân Việt Nam, được kết nạp vào Đảng Công sản Việt nam ngày 06/01/1949 và đã trực tiếp tham gia nhiều chiến dịch lớn, trong đó có chiến dịch Điện Biên Phủ. Trải qua những năm tháng chiến đấu gian khổ, ác liệt đã trưởng thành nên một Tạ Quốc Luật, gan dạ, mưu trí, rắn rỏi.
Năm 1947, đồng chí Tạ Quốc Luật đã là một Trung đội trưởng thuộc Tiểu đoàn 151,và đồng chí đã chỉ huy đơn vị giành thắng lợi lừng lẫy trong trận Phủ Thông và từ đó mang tên Phủ Thông lừng lẫy. Năm 1949, Tạ Quốc Luật cùng tiểu đoàn đánh các trận Đại Phác, Phổ Ràng, Làng Phát, Róm( Yên Bái). Năm 1950, đồng chí tham gia đánh các trận Phố Lu, Nghĩa Đô, Bắc Hà ( Lào Cai) và Đông Khê, Cốc Xá (Cao Bằng), Na Sầm, Thất Khê (Lạng Sơn) .
Sau khi chiến dịch Biên Giới kết thúc thắng lợi, Đại đoàn 312 (Đại đoàn Bến Tre) được thành lập, đồng chí Tạ Quốc Luật được biên chế thuộc Đại đoàn Bến Tre. Trong chiến dịch Trần Hưng Đạo năm 1951, tại Vĩnh Yên, đồng chí Tạ Quốc Luật đã chiến đấu anh dũng cùng đồng đội tiêu diệt lực lượng lớn quân Pháp, thu được nhiều vũ khí, đạn dược. Năm 1952, đồng chí tham gia trận đánh cứ điểm Nà Sản ở Sơn La.
Ngày 24/02/1953, đơn vị đồng chí Tạ Quốc Luật được lệnh hành quân lên Tây Bắc, vượt qua chặng đường dài 500 km tham gia chiến dịch Điện Biên phủ. Để chuẩn bị cho phương án “Đánh nhanh, thắng nhanh”, đơn vị đồng chí được giao nhiệm vụ mở đường và kéo pháo vào trận địa. Ngày 11/3/1954 trong trận đánh Tà Lèng, Đại đội trưởng Tạ Quốc luật đã trực tiếp chỉ huy đơn vị chiến đấu, sử dụng súng DKZ 57mm đẩy lùi nhiều đợt phản kích của địch. Kết quả ta đã tiêu diệt được 80 tên địch, thu nhiều vũ khí, đạn dược.
Trong quá trình diễn ra chiến dịch Điện Biên Phủ, sau nhiều ngày đêm chiến đấu, giằng co quyết liệt, quân ta đã làm chủ lần lượt các cứ điểm ở phía Tây và phía Đông, trong đó có cứ điểm A1, là điểm cao cuối cùng trong dãy đồi Phía Đông, được mênh danh là lá chắn thép bảo vệ Sở chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, Bộ chỉ huy của quân đội Việt Nam ra lệnh tổng công kích trên toàn mặt trận.
Đơn vị của đồng chí Tạ Quốc Luật được giao nhiệm vụ tham gia hiệp đồng tác chiến với Đại đội của đồng chí Trần Can tiêu diệt các cứ điểm 508, 509 và 507 ở đầu cầu Mường Thanh. Trước giờ xuất trận đồng chí Tạ Quốc Luật đã viết quyết tâm thư gửi cấp trên với nội dung: “Nếu không hoàn thành nhiệm vụ, tôi không trở về nhìn thấy trung đoàn nữa”!
15 giờ ngày 7/5/1954, Đại đoàn 312, Đại đoàn 308 và Đại đoàn 316 được lệnh tấn công. Đại đoàn 308 đánh phía Tây mở đường qua sân bay, Đại đoàn 316 đảm nhiệm mũi tấn công từ hướng Tây Nam. Ở Phía Đông, Đại đội 360, Trung đoàn 209, Đại đoàn 312 do Đại đội trưởng Tạ Quốc Luật dẫn đầu nhận nhiệm vụ tấn công theo hướng chủ yếu vượt cầu Mường Thanh, đã nhanh chóng tiêu diệt gọn các cứ điểm 508, 509 và 507 (Cứ điểm mà quân Pháp mệnh danh là thiên thần gác cửa Sở chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ) và ụ súng đại liên 4 nòng của Pháp ở đầu cầu Mường Thanh. Binh lính địch hoang mang, hoảng loạn nhưng chúng vẫn điên cuồng chống trả. Đại đội trưởng Tạ Quốc Luật sau khi nắm tình hình qua khai thác tù binh địch, đã cùng các chiến sĩ trong tổ xung kích bất chấp mọi hiểm nguy tiến thẳng vào Sở chỉ huy De Castries. Đồng chí Tạ Quốc Luật hạ lệnh bằng tiếng Pháp: “Hạ vũ khí xuống, giơ tay lên các ông đã bị bắt...”, quân địch trong hầm vẫn ngoan cố ném lựu đạn về phía quân đội Việt Nam. Chiến sĩ Nguyễn Văn Nhỏ lập tức tiến lên dùng thủ pháo ném vào cửa hầm. Khói lửa chưa tan thì đã có một tên sĩ quan Pháp từ hầm bước lên giơ tay đầu hàng. Đồng chí Tạ Quốc Luật phân công 2 chiến sĩ Lam, Hiếu bịt chặt cửa hầm phía sau, đồng chí và 2 chiến sĩ là Hoàng Đăng Vinh và Bùi Văn Nhỏ tiến vào hầm bắt sống tướng De Castries cùng toàn bộ Bộ tham mưu của quân Pháp. Đúng 17 giờ 30 phút ngày 7/5/1954 lá cờ “Quyết chiến, quyết thắng” của Bác Hồ trao, đã được Đại đội trưởng Tạ Quốc Luật phất cao trên nóc hầm De Castries báo hiệu giờ chiến thắng và đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn “Pháo đài quân sự bất khả sâm phạm” của quân viễn chinh Pháp tại Điện Biên Phủ.
Sau khi chiến dịch Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi, đồng chí Tạ Quốc Luật tiếp tục tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh và được giao nhiệm vụ chỉ huy đảm bảo thông tin thông suốt cho chiến dịch.
Với những cống hiến to lớn trong hai cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc, đồng chí Tạ Quốc Luật đã được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: 03 Huân Quân công hạng Ba, 02 Huân chương Chiến công hạng Ba, là chiến sĩ thi đua của Đại đoàn 312, được trung đoàn, đại đoàn khen 16 lần.
Đặc biệt, ngày 16/12/2004, đồng chí được Chủ tịch nước truy tặng danh hiệu cao quý: "Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân''.
Chiến tranh đã lùi xa, đất nước đã được tự do độc lập nhưng tên tuổi của đông chí Tạ Quốc Luật - người anh hùng bắt sống tướng De castries vẫn mãi được ghi danh trong trang sử vàng oanh liệt của dân tộc. Đồng chí mãi là tấm gương sáng cho các thế hệ hôm nay học tập và noi theo./.