Chiến thắng Điện Biên Phủ được nhắc đến là một trong những chiến thắng vĩ đại nhất trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của nhân dân Việt Nam, tạo ra những ảnh hưởng lớn trong tiến trình lịch sử thế giới hiện đại thế kỷ XX. Hơn 60 năm đã qua, chiến thắng ấy đã trở thành quá khứ hào hùng oanh liệt của mỗi con người từng tham gia trận đánh, và mỗi câu chuyện được kể lại vẫn vẹn nguyên tinh thần "quyết chiến, quyết thắng" của năm 1954 ấy.
Là một trong những người tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, may mắn sống sót, nhìn thấy là cờ chiến thắng tung bay trong chiều 07/5/1954, tôi - Phạm Bá Miều vẫn không thể nào quên những ngày tháng "Khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm cơm vắt" ấy.
Đơn vị tôi nhận lệnh tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, nhiệm vụ được giao tiêu diệt địch trên các cao điểm A1, C1, C2 của Tập đoàn quân sự khổng lồ 49 cứ điểm được xây lắp các hệ thống công sự rất kiên cố, giao thông hào, dây thép gai dày đặc như mạng nhện, nhiều lô cốt, hầm hào với lực lượng quân đội mạnh hơn 16.000 người và hệ thống vũ khí tối tân, hiện đại trở từ Pháp, Mỹ sang. Trong chiến dịch này, quân ta cũng huy động những lực lượng mạnh nhất gồm 5 đại đoàn quân chủ lực bộ binh và pháo binh và hệ thống hậu cần toàn dân để đảm bảo cho một trận "chắc thắng". Quyết định chuyển sang phương châm "Đánh chắc, tiến chắc" càng củng cố tinh thần cho các lực lượng ở mọi tuyến quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ, dành cho bằng được chiến thắng trong trận đánh quyết định "một mất một còn" này với Pháp.
Ngày đầu tiên chúng tôi tới Điện Biên Phủ thì tất cả các cán bộ chiến sĩ được nghe thư của Bác Hồ. Chúng tôi từ Tiểu đội trưởng trở lên được nghe kế hoạch của đại đoàn, kế hoạch của trung đoàn, kế hoạch của tiểu đoàn và kế hoạch cụ thể của đại đội (yêu cầu phải nắm vững kế hoạch, đội hình chiến đấu của đại đội), nghiên cứu nắm vững sơ đồ trận địa của ta và cả trận địa của địch. Từng cấp nhận nhiệm vụ, hạ quyết tâm quyết chiến quyết thắng. Đơn vị tôi chính thức đánh từ giai đoạn II của chiến dịch, (giai đoạn I đánh Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo được giao cho Đại đoàn 312 và các đơn vị pháo binh), nhưng từ trước đó chúng tôi đã khảo sát, đào những đường giao thông hào tiếp cận địch. A1 là một trong những cao điểm quan trọng nhất, "mấu chốt" của đợt tấn công thứ hai, là cao điểm che chắn cuối cùng của Pháp nếu muốn tiến vào hầm chỉ huy của Đờ Cát được bố trí phía bên kia cầu Mường Thanh.
Nếu như ta nhanh chóng chiếm được D1, D2, C1 thì tại A1, ta vấp phải sự chống trả quyết liệt của địch, do chúng có hầm ngầm được trang bị hỏa lực vô cùng mạnh mẽ. Cứ ban ngày chúng cho xe tăng, máy bay, pháo, bộ binh phá công sự của ta, đến đêm ta sửa lại để có công sự chiến đấu. Chúng tăng cường máy bay, pháo các loại liên tục thả bom, đạn vào các trận địa của ta, các nơi ta đánh dồn dập cả ngày và đêm, càng đánh càng hăng. Địch dùng mọi hỏa lực, hết sức chống đỡ lại để ra thu xác chết đưa lên máy bay về Hà Nội. Ta đánh trận mãnh liệt, pháo tầm xa phối hợp pháo bộ binh bắn liên tục dội đạn vào cứ điểm A1 và C1 của địch. Tiểu đội tôi được lệnh đánh đột phá thẳng vào hầm sở chỉ huy địch ở A1, chúng tôi đã chốt giữ địch ngay nhánh hầm nhưng toàn bộ lực lượng của trung đội không thể vào được vì hỏa lực phun lửa của địch, chúng chiếm lại được trận địa của ta, địch bị chết nhiều, ta cũng thương vong một số, sau nhiều lần đột phá không thành, chúng tôi phải cố thủ phòng ngự, đánh chiếm với địch từng mét giao thông hào. Trận địa giữa ta và địch gần sát nhau, chúng tôi lấy dây thép gai rào đầu hào công sự vừa chiếm được, tranh thủ tìm đưa đồng đội hi sinh ra ngoài, lúc này pháo của địch liên tiếp dội vào trận địa của ta và của chúng. Địch tuy có máy bay, xe tăng yểm trợ nhưng tinh thần binh lính bị sa sút nghiêm trọng vì luôn trong tình trạng thụ động đối phó và bị cô lập, các máy bay thả dù hàng tiếp tế hàng và lực lượng ngày càng khan hiếm do Việt Minh đã kiểm soát được vùng trời bên trên lòng chảo.
Giai đoạn II chiến dịch, tất cả các đơn vị hoàn thành nhiệm vụ, duy chỉ còn A1 là vấn đề nhức nhối. Bộ chỉ huy quyết định đào hầm ngầm đến thẳng hầm chỉ huy A1, ước độ 30m. Khỏe như chúng tôi trong quân đội ngồi đào trong hầm không quá 20 phút, đào, khoét, đục như con dúi cả ngày cả đêm được 3m. Trong 13 ngày đêm đường hầm ngầm đã xuyên vào cách hầm của Sở chỉ huy địch trên cứ điểm A1 khoảng 8m thì được lệnh dừng lại và đặt 964kg bộc phá. Ba đồng chí Nguyễn Phú Xuyên Khung, Nguyễn Điệt và Nguyễn Bạch được lệnh kích nổ vào 20 giờ ngày 06/5. Một tiếng nổ ầm ầm rung động khắp nơi, sau đó vang lên tiếng hô của bộ đội: Xông lên. Nhiều tên địch chết ngay tại chỗ, số sống sót chúng ngoan cố phản kích. 4 giờ sáng ngày 07/5 ta đã chiếm toàn bộ cứ điểm A1, tiêu diệt và bắt sống 3 đại đội địch. 8 giờ sáng ngày 07/5 bộ đội ta đánh chiếm một nửa cứ điểm đồi C2 của địch, chúng ngoan cố tăng cường bộ binh từ sân bay vào về viện trợ thêm máy bay, xe tăng và pháo, điên cuồng bắn loạn xạ để chống trả. Pháo cao xạ, pháo bộ binh của quân ta bắn ra ở trên không, ở mặt đất nổ long trời, 2 máy bay địch bị trúng đạn rơi, 1 chiếc bốc cháy chạy mất. Quân chi viện của địch từ sân bay kéo nhau lội qua sông Nậm Rốm đã bị lực lượng của Đại đoàn 312 chặn đánh tan tại bờ sông Nặm Rốm, xe tăng địch không có bộ binh, quay đầu chạy đã bị quân ta đán. Đến 5 giờ chiều ngày 07/5, Đại đoàn 312 bắt sống tướng Đờ Cát.
Sau 56 ngày đêm thực dân Pháp chống trả ở Điện Biên Phủ, chúng đã phải đầu hàng. Ngày 08/5 tiểu đội tôi nhận lệnh đi tìm đồng đội hi sinh trong những trận đánh ở A1, C1, C2 ngày 4 và ngày 5 vừa qua. Chúng tôi cùng đơn vị bạn tìm thấy nhiều đồng đội ở nhánh cửa hầm A1 được vớt lên gạt bùn, gạt đất, có đồng chí chỉ thấy sọ đầu. Trong ngày hôm ấy chúng tôi đã mò tìm thấy 60 đồng đội của mình.
Hơn 60 năm đã qua đi, nhưng ký ức về những ngày chiến đấu ác liệt, những khó khăn gian khổ và những hi sinh mất mát mà tôi và đồng đội đã trải qua vẫn còn đọng mãi, không thể nào quên. Nay viết ra gửi tặng các anh chị bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ với mong muốn được lưu giữ và truyền lại cho đời đời con cháu mai sau./.