Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2024 được Tổ chức Y tế thế giới phát động với chủ đề “Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá”.

Chủ đề này tập trung vào vận động giới trẻ chấm dứt việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá có hại. Thông qua chủ đề này nhằm cung cấp cho thanh niên một nền tảng, các nhà hoạch định chính sách và những người ủng hộ việc kiểm soát thuốc lá trên toàn cầu thảo luận về vấn đề này và kêu gọi các chính phủ áp dụng các chính sách bảo vệ thanh niên khỏi các hành vi lôi kéo của thuốc lá và các ngành liên quan. Mặc dù trong những năm qua, tỷ lệ hút thuốc lá đã giảm nhờ những nỗ lực phi thường của cộng đồng trong việc kiểm soát thuốc lá nhưng vẫn cần hành động nhiều hơn nữa để bảo vệ những nhóm dễ bị tổn thương này.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, có mối liên quan rõ ràng giữa việc gia tăng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm thuốc lá trong giới trẻ với việc tiếp cận giới trẻ thông qua quảng cáo, tiếp thị, đặc biệt trên các nền tảng kỹ thuật số và thông qua việc sử dụng lao động trẻ em trong việc mua bán, trồng cây thuốc lá. Vì vậy, Tổ chức Y tế Thế giới nhấn mạnh Ngày thế giới không thuốc lá 2024 là diễn đàn để giới trẻ trên toàn thế giới yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá ngừng việc nhắm tới các em bằng các sản phẩm có hại cho sức khỏe, kêu gọi chính phủ các nước áp dụng các chính sách bảo vệ các em khỏi các hành vi lôi kéo sử dụng thuốc lá, bao gồm cả việc tiếp thị không ngừng các sản phẩm nguy hiểm cho sức khoẻ thông qua mạng xã hội và các nền tảng phát trực tuyến.

Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 19 triệu thanh thiếu niên từ 13 - 15 tuổi (13 triệu bé trai và 6 triệu bé gái) hiện đang hút thuốc là, trong đó có khoảng 5 triệu thanh thiếu niên hút thuốc lá sống ở khu vực Đông Nam Á. Khảo sát ở hầu hết các quốc gia đều cho thấy tỷ lệ trẻ em từ 13 - 15 tuổi đang sử dụng các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cao.

Tại Việt Nam, Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTH thuốc lá) cho thấy nhờ có nhiều nỗ lực trong công tác PCTH
thuốc lá, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm từ 47,4% năm 2010 xuống còn 38,9% năm 2023. Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên giảm, trong đó, ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022. Tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, nơi công cộng và nơi làm việc. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác PCTH thuốc lá. Tuy nhiên, những thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023.

Ngày 24/5/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 568/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về PCTH thuốc lá đến năm 2030, trong đó có mục tiêu: “Giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng là mục tiêu quan trọng trong việc giảm các yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe…”. “Ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sảnphẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng”.

Nhận thức rõ những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người, ảnh hưởng đến môi trường sống. Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền về phòng, chống tác hại của thuốc lá trong cán bộ, viên chức và người lao động đã đạt kết quả tích cực: Khu làm việc, Nhà trưng bày Bảo tàng, tầng hầm, khu vực bức Tranh Panorama đều niêm yết biển, bảng quy định cấm hút thuốc lá tại vị trí cửa ra vào dễ quan sát.  Ban Lãnh đạo đơn vị còn đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào chương trình, kế hoạch hoạt động trong năm của đơn vị. Đưa tiêu chí không hút thuốc tại nơi công cộng vào tiêu chuẩn khen thưởng đối với viên chức, lao động. Tổ chức quán triệt đến viên chức, lao động về chủ đề, thông điệp, mục đích, tác hại của thuốc lá, ký cam kết tham gia xây dựng cơ quan, đơn vị không khói thuốc lá; không hút thuốc lá tại các địa điểm cấm theo quy định. Đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào Quy chế làm việc của đơn vị, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy định của viên chức, lao động trong đơn vị.

Trong những năm qua, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ luôn chủ động triển khai, tuyên truyền thiết thực, hiệu quả nhằm góp phần chung tay bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh mình. Xây dựng môi trường không khói thuốc lá là việc làm thiết thực thể hiện nếp sống văn minh. Vì cộng đồng hãy chung tay tăng cường xây dựng một môi trường không khói thuốc, vì lợi ích của chính chúng ta.