Lễ hội Hoa Ban là sự kiện văn hóa tiêu biểu, thường niên của tỉnh Điện Biên, được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2014, gắn với sự kiện chào mừng Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Lễ hội diễn ra vào thời điểm trung tuần tháng 3 hằng năm nhằm giới thiệu, bảo tồn, phát huy các loại hình di sản văn hóa dân tộc của tỉnh Điện Biên; gắn bảo tồn văn hóa với phát huy tiềm năng thế mạnh du lịch, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển. Đồng thời, với hình tượng xuyên suốt là Hoa Ban, Lễ hội còn là dịp để tôn vinh Hoa Ban - biểu trưng cho mảnh đất và con người Điện Biên nói riêng, vùng Tây Bắc nói chung; góp phần xây dựng và quảng bá thành công thương hiệu du lịch Điện Biên tới đông đảo Nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế.
Năm 2020 và năm 2021 do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, Lễ hội Hoa Ban không được tổ chức theo kế hoạch. Tiếp tục thực hiện chủ trương của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho UBND tỉnh Điện Biên ban hành Kế hoạch số 3898/KH-UBND ngày 22/11/2021 tổ chức Lễ hội Hoa Ban và Cuộc thi Người đẹp Hoa Ban năm 2022 (sau đây gọi là Lễ hội). Lễ hội sẽ được diễn ra từ tháng 3 đến tháng 5/2022, trong đó các hoạt động trọng điểm diễn ra từ ngày 11/3 - 14/3/2022 tại thành phố Điện Biên Phủ. Dự kiến chương trình Khai mạc Lễ hội Hoa Ban năm 2022 được truyền hình trực tiếp trên sóng của Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Điện Biên, Đài Phát thanh và Truyền hình một số tỉnh, thành phố trong nước tiếp sóng.
Lễ hội bao gồm các hoạt động chính như:
1. Cuộc thi ảnh “Check in Điện Biên”.
2. Diễu hành văn hóa đường phố với chủ đề “Đêm hội Hoa Ban”.
3. Hoạt động giao lưu, thi đấu thể thao: Gồm các môn giao lưu, thi đấu như: Tó mák lẹ; Tung Còn, Tù lu, Bắn nỏ, Giã bánh dày, Đẩy gậy, Kéo co, Đẩy xe đạp thồ và các hoạt động thể thao trải nghiệm như: Bịt mắt đập niêu, Đu quay, Bập bênh, Tung còn giao lưu, Tù lu, Gánh nước qua cầu...
4. Không gian văn hóa vùng cao: Trưng bày, giới thiệu ẩm thực truyền thống, không gian phiên chợ vùng cao, các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, văn hóa truyền thống các dân tộc; quảng bá các sản phẩm thủ công truyền thống; giới thiệu không gian sắc màu văn hóa, chương trình văn nghệ, giới thiệu dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống và các hoạt động cộng đồng của đồng bào các dân tộc Điện Biên.
5. Cuộc thi Người đẹp Hoa Ban năm 2022: nhằm tìm kiếm người đẹp cả về ngoại hình và tâm hồn, có thể quảng bá hình ảnh hoa Ban, những đặc trưng văn hóa, lịch sử. Hoạt động này cũng nhằm truyền tải thông điệp về sự mến khách, thân thiện của Điện Biên luôn chào đón du khách thập phương đến để thưởng thức, trải nghiệm một Điện Biên anh hùng trong quá khứ và vươn lên trong thời kỳ đổi mới và hội nhập.
Bên cạnh đó nhiều hoạt động khác cũng được tổ chức tại các huyện như: Lễ hội Thành Bản Phủ tại huyện Điện Biên (tháng 3), Tết Té nước (Bun Huột Nặm) tại huyện Điện Biên (tháng 4), Lễ Gạ Ma Thú tại huyện Mường Nhé (tháng 4)…
Việc tổ chức Lễ hội là mục tiêu tiếp tục xây dựng và phát triển văn hóa, con người Điện Biên đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”. Qua đó, bảo tồn, tôn vinh bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc tỉnh Điện Biên. Đồng thời tiếp tục quảng bá hình ảnh Hoa Ban gắn với nét đẹp văn hóa, con người Điện Biên đến đông đảo du khách trong và ngoài nước, thu hút nguồn lực đầu tư, thúc đẩy du lịch phát triển, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, tạo động lực cho tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo mục tiêu của Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 07/5/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Thông qua các hoạt động diễn ra trong khuôn khổ Lễ hội nhằm tôn vinh, thắt chặt tình đoàn kết hữu nghị giữa các dân tộc trong tỉnh và giữa tỉnh Điện Biên với các tỉnh Tây Bắc mở rộng và các tỉnh, thành phố khác trong cả nước. Tạo không khí lễ hội vui tươi phấn khởi qua đó cổ vũ động viên tinh thần toàn quân và nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh Điện Biên nói riêng và khu vực Tây Bắc nói chung.